Αποσπάσματα από το έργο το Λένιν «Σχετικά με τη γελοιογραφία του μαρξισμού και τον ιμπεριαλιστικό οικονομισμό» και ακολουθούν μερικά σύντομα σχόλια. Οι υπογραμμίσεις δικές μου.
Ο ιμπεριαλισμός είναι οικονομικά μονοπωλιακός καπιταλισμός. Για να είναι το μονοπώλιο ολοκληρωτικό, πρέπει να εκτοπιστούν οι ανταγωνιστές όχι μόνο από την εσωτερική αγορά αλλά και από την εξωτερική, από όλο τον κόσμο. Υπάρχει άραγε η οικονομική δυνατότητα στην εποχή του χρηματιστικού κεφαλαίου να εκτοπιστεί ο συναγωνισμός ακόμη και σε ένα ξένο κράτος; Και βέβαια υπάρχει: το μέσο είναι η χρηματιστική εξάρτηση και η ιδιοποίηση των πηγών πρώτων υλών και σε συνέχεια και όλων των επιχειρήσεων του ανταγωνιστή.
Τα αμερικάνικα τραστ είναι η ανώτατη έκφραση της οικονομίας του ιμπεριαλισμού ή του μονοπωλιακού καπιταλισμού. Για την εκτόπιση του ανταγωνιστή τα τραστ δεν περιορίζονται στα οικονομικά μέσα, αλλά καταφεύγουν συνεχώς σε πολιτικά και ακόμη και σε εγκληματικά μέσα. Ωστόσο θα ήταν μέγιστο λάθος να θεωρηθεί το μονοπώλιο των τραστ οικονομικά απραγματοποίητο με μεθόδους πάλης καθαρά οικονομικές. Αντίθετα, η πραγματικότητα σε κάθε βήμα αποδείχνει το «πραγματοποιήσιμο» του: τα τραστ υποσκάπτουν την πίστη του ανταγωνιστή μέσω των τραπεζών (τα αφεντικά των τραστ είναι αφεντικά των τραπεζών: αγορά μετοχών). Τα τραστ υπονομεύουν τη μεταφορά υλικών στους ανταγωνιστές (οι αφέντες των τραστ είναι αφέντες των σιδηροδρόμων: αγορά μετοχών). Τα τραστ ρίχνουν για ένα ορισμένο διάστημα τις τιμές κάτω από το κόστος, ξοδεύοντας γι’ αυτό εκατομμύρια, για να καταστρέψουν τον ανταγωνιστή και να εξαγοράσουν τις επιχειρήσεις του, τις πηγές του πρώτων υλών (ορυχεία, γη κλπ). Να μια καθαρά οικονομική ανάλυση της δύναμης των τραστ και της επέκτασής τους. Να ένας καθαρά οικονομικός δρόμος για την επέκταση: αγορά επιχειρήσεων, καταστημάτων, πηγών πρώτων υλών.
Το μεγάλο χρηματιστικό κεφάλαιο μιας χώρας μπορεί πάντα να εξαγοράσει τις επιχειρήσεις των ανταγωνιστών και μιας ξένης, πολιτικά ανεξάρτητης, χώρας και πάντα το κάνει αυτό. Οικονομικά τούτο είναι πέρα για πέρα πραγματοποιήσιμο. Η οικονομική «προσάρτηση» είναι πέρα για πέρα πραγματοποιήσιμη χωρίς την πολιτική και συναντιέται συνεχώς. Στη βιβλιογραφία τη σχετική με τον ιμπεριαλισμό θα συναντήσετε σε κάθε βήμα μαρτυρίες λ.χ. σαν κι αυτές, ότι η Αργεντινή είναι στην πραγματικότητα «εμπορική αποικία» της Αγγλίας, ότι η Πορτογαλία είανι στην πράξη «υποτελής» της Αγγλίας κτλ. Αυτό είναι σωστό: η οικονομική εξάρτηση από τις αγγλικές τράπεζες, τα χρέη προς την Αγγλία, η αγορά τοπικών σιδηροδρόμων, ορυχείων, γαιών κτλ απομέρους της Αγγλίας, όλα αυτά κάνουν τις προαναφερόμενες χώρες «προσαρτήματα» της Αγγλίας από οικονομική άποψη, χωρίς την παραβίαση της πολιτικής ανεξαρτησίας αυτών των χωρών.
Αυτοδιάθεση των εθνών ονομάζεται η πολιτική ανεξαρτησία τους. Ο ιμπεριαλισμός τείνει να την παραβιάσει, γιατί σε συνθήκες πολιτικής προσάρτησης η οικονομική προσάσρτηση είναι συχνά βολικότερη, φτηνότερη (είναι ευκολότερο να εξαγοράσει κανείς τους υπαλλήλους, να πετύχει εκχωρήσεις, να περάσει έναν ευνοϊκό νόμο κτλ), ευκολότερη, ησυχότερη – έτσι ακριβώς όπως ο ιμπεριαλισμός τείνει να αντικαταστήσει τη δημοκρατία γενικά με την ολιγαρχία […]
Οποιαδήποτε πολιτική μορφή κι αν έχει η Πολωνία, αδιάφορο αν θα είναι κομματάκι της τσαρικής Ρωσίας ή της Γερμανίας ή αυτόνομη περιοχή ή πολιτικά ανεξάρτητο κράτος, δεν είναι δυνατό ούτε να απαγορευτεί, ούτε να καταργηθεί η εξάρτησή της από το χρηματιστικό κεφάλαιο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, η αγορά των μετοχών των επιχειρήσεών της από μέρους αυτού του κεφαλαίου. Το 1905 πραγματοποιήθηκε μόνο η πολιτική ανεξαρτησία της Νορβηγίας. Αυτή δε σκόπευε και δε μπορούσε να θίξει την οικονομική εξάρτηση. […]
Ο εθνικός αγώνας, η εθνική εξέγερση, ο εθνικός αποχωρισμός είναι πέρα για πέρα «πραγματοποιήσιμα» και στην πράξη παρατηρούνται στον ιμπεριαλισμό και μάλιστα εντείνονται, επειδή ο ιμπεριαλισμός δε σταματά την εξέλιξη του καπιτλισμού και την ανάπτυξη των δημοκρατικών τάσεων στη μάζα του πληθυσμού, αλλά οξύνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα σ’ αυτές τις δημοκρατικές επιδιώξεις και στην αντιδημοκρατική τάση των τραστ. […]
Θα ήταν βασικό λάθος να νομιστεί ότι ο αγώνας για τη δημοκρατία μπορεί να αποσπάσει το προλεταριάτο από τη σοσιαλιστική επανάσταση ή να τη φέρει σε δεύτερη μοίρα, να την επισκάσει κτλ. […]
Δεν θα ήταν μικρότερο λάθος, αν αφαιρούσαμε ένα από τα άρθρα του δημοκρατικού προγράμματος, λχ το άρθρο για την αυτοδιάθεση των εθνών, με τη δικαιολογία ότι αυτή είναι δήθεν «απραγματοποίητη» ή ότι αποτελεί «αυταπάτη» μέσα στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού. […]
Το δυνάμωμα της εθνικής καταπίεσης στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού επιβάλλει στη σοσιαλδημοκρατία όχι να εγκαταλείπει την ουτοπική, όπως τη λέει η αστική τάξη, πάλη για την ελευθερία αποχωρισμού των εθνών, αλλά αντίθετα να χρησιμοποιεί εντατικά τις συγκρούσεις που προκύπτουν πάνω και σε αυτό το έδαφος σαν αφορμές για μαζική δράση και επαναστατικές ενέργειες ενάντια στην αστική τάξη.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Τρεις παρατηρήσεις-συμπεράσματα πάνω στο κείμενο του Λένιν:
1. Η εθνική υποτέλεια-εξάρτηση είναι δυνατή ακόμα και μετά την απόκτηση της τυπικής ανεξαρτησίας ενός κράτους. Το ότι η Ελλάδα, ή η τάδε πρώην αποικία, έγινε ανεξάρτητο κράτος δε σημαίνει ότι είναι και εθνικά/οικονομικά/πολιτικά ανεξάρτητη.
2. Τα μέσα των ιμπεριαλιστών για την υποδούλωση μιας χώρας είναι τόσο οικονομικά (λεηλασία πλουτοπαραγωγικών πηγών μιας χώρας, αγορά επιχειρήσεων, χρέος κτλ) όσο και πολιτικά (εξαγορά κυβερνήσεων, υπαλλήλων κτλ).
3. Ο αγώνας για εθνική ανεξαρτησία είναι όχι μόνο δυνατός αλλά και απαραίτητος. Πρόκειται για ένα δημοκρατικό αίτημα το οποίο ο καπιταλισμός δεν έλυσε και δε μπορεί να λύσει και επομένως πεδίο πάλης και σύγκρουσης με την αστική τάξη.
ΥΓ. Αφιερωμένο σε όσους επί χρόνια μιλούσαν για ισχύρη ή και ιμπεριαλιστική Ελλάδα και σήμερα μιλάνε για «ξένη κατοχή». Αφιερωμένο και σε όσους δε στοχοποιούν ΔΝΤ/τρόικα επειδή έτσι «βγαίνει λάδι ο Παπανδρέου».
οπορτουνιστική παρέκκλιση 
έχω την εντύπωση πως όπως οι «άλλοι» χρησιμοποιούν το Λένιν για να πείσουν ότι η Ελλάδα είναι μια κραταιά ιμπεριαλιστική χώρα έτσι και «εσείς» χρησιμοποιείται στο Βλαδίμηρο για να πείσετε ότι είμαστε υποτελείς.
Αλλά επειδή δε λέει κάτι η «εντύπωσή» μου, θέλετε να μπείτε στον κόπο να εξηγήσετε τα παραπάνω 3 συμπεράσματα-παρατηρήσεις τι καθήκοντα υπαγορεύουν σήμερα στο κομμουνιστικό κίνημα. Αιτήματα, ιεράρχηση στόχων κλπ?
Για να ξέρουμε τι θέλετε να πείτε και όχι με ποιους διαφωνείτε…
Καταρχήν είναι προσωπικό το μπλογκ, η χρήση δεύτερου πληθυντικού είναι άκυρη.
Το κείμενο το έβαλα επειδή περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους οι ιμπεριαλιστές δένουν μια χώρα και μου θύμισε πολύ τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα αιτήματα από το συγκεκριμένο κείμενο δεν προκύπτει, αν εννοείς κάτι του στυλ «διαγραφή του χρέους». Αυτό που προκύπτει σίγουρα είναι ότι η αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση και η πάλη για εθνική ανεξαρτησία δεν είναι ξεπερασμένα.
όχι δεν θέλω να καταλήξω στο ζήτημα χρέους.
άλλο λέω…
υπάρχει μια γνωστή κόντρα για το αν η ελλάδα είναι χώρα ιμπεριαλιστική, εξαρτημένη κλπ κλπ.
συνεπώς το ερώτημά ήταν αν το post στοχεύει στο να απαντήσει στην γνωστή αυτή κόντρα.
γιατί γενικά μιλώντας άλλα καθήκοντα για μια ιμπεριαλιστική χώρα άλλα τα καθήκοντα για μια μη-ιμπεριαλιστική-εξαρτημένη-αποικιακή χώρα.
καταλαβαίνω όμως πως τελικά δεν το πας κάπου συγκεκριμένα και απλά παρουσιάζεις το κείμενο. οπότε οκ.
Το είπα επειδή έγραψες «τι καθήκοντα υπαγορεύουν σήμερα στο κομμουνιστικό κίνημα. Αιτήματα, ιεράρχηση στόχων κλπ?»
Όσον αφορά το εξαρτημένη ή ιμπεριαλιστική Ελλάδα η απάντηση δε μπορεί να δοθεί με την παράθεση ενός κειμένου, αλλά μπορούμε να βγάλουμε μερικά συμπεράσματα που να μας βοηθήσουν (αυτό προσπάθησα να κάνω στο τέλος).
πάντως θα ήταν χρήσιμη μια σύντομη εισαγωγή για το ΠΟΤΕ και επί πιας ΑΙΤΙΑΣ γράφτηκε το συγκεκριμένο έργο, ώστε να δίνεται και το ιστορικο-πολιτικό πλαίσιο όπου διαμορφώθηκε
http://www.erodotos.wordpress.com
@erodotos
Αν ψάχνουμε να χωρίσουμε χρονολογικά τον Λένιν, σύντροφε έχουμε χάσει το παιχνίδι. Ο Λένιν είχε σταθερή στρατηγική και τακτική η οποία κάθε φορά προσαρμοζόταν στις συνθήκες εξυπηρέτησής της. Από το αποτέλεσμα (και όχι μόνο) κρίνεται η συνολική του λογική σωστή. Αυτό που μας δίδαξε είναι ότι η πλήρης καθυπόταξη της τακτικής στην στρατηγική, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση, ταύτιση της μιας με την άλλη. Εξάλλου ο λενινισμός στην ουσία του είναι η επιστήμη του πως η σωστή τακτική οδηγεί στον τελικό στόχο.
erodotos δε καταλαβαίνω που το πας, οπότε αν θέλεις δώσε εσύ απάντηση στο ερώτημα που θέτεις για να έχει βάση ο διάλογος.
Θα ήταν βασικό λάθος να νομιστεί ότι ο αγώνας για τη δημοκρατία μπορεί να αποσπάσει το προλεταριάτο από τη σοσιαλιστική επανάσταση ή να τη φέρει σε δεύτερη μοίρα, να την επισκάσει κτλ. […]
Ο Λένιν ήταν τροτσκιστής! Μιλάει για διαρκή επανάσταση!
Επί του θέματος:
«Συμπεράσματα, ωστόσο, από αυτή τη συζήτηση μπορούν να βγουν και για τα Κομμουνιστικά Κόμματα που εναντιώθηκαν στις αρχές του μαρξισμού – λενινισμού και έχασαν τον επαναστατικό τους χαρακτήρα. Αποκαλύπτεται και στην περίπτωση της Λιβύης ότι η προβολή από ορισμένα ΚΚ της λαθεμένης στρατηγικής ότι μεσολαβεί εθνικοαπελευθερωτικό – δημοκρατικό στάδιο ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, αποσπώντας την πάλη για εργατικά, λαϊκά, δημοκρατικά δικαιώματα από την πάλη για την ανατροπή της αστικής εξουσίας, αντικειμενικά οδηγεί στην ενσωμάτωση. Ιδιαίτερα χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η πείρα του ΚΚ Ιράκ, που στήριξε τις κατοχικές κυβερνήσεις.»
!!!
http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=6185571
@τρολλ
Στα περί διαρκούς επανάστασης άλλη ήταν η διαφωνία και όχι η «διάρκειỨ… Σχετικά: https://parekklisi.wordpress.com/2009/02/22/diarkis-epanastasi-kai-agrotia/
Πάντως οι τροτσκιστές σίγουρα δεν ακολουθούν οι ίδιοι αυτά που λένε περί διαρκής επανάστασης. Παράδειγμα: ο Τρότσκι έγραφε εν έτει 1938 ότι η Τσεχοσλοβακία είναι ιμπεριαλιστική χώρα (και γι’ αυτό δεν πρέπει να αντισταθούν στους ναζί!) ο δε Πουλιόπουλος έβγαζε ιμπεριαλιστική την Ελλάδα από το 1910 (πράγμα που συνεπάγεται ότι η επακόλουθη επανάσταση είναι σοσιαλιστική και όχι δημοκρατική).
Δεν υπάρχει περίπτωση ανεξαρτησίας κανενός κράτους σήμερα και πολύ περισσότερο είναι ουτοπία ο σοσιαλισμός σε μια μόνο χώρα.
Ο δρόμος ανοίγει πραγματικά μόνο για την ανασύσταση της Διεθνούς.
@markos
«Σήμερα» εννοείς τώρα που ο καπιταλισμός βγήκε από το ιμπεριαλιστικό του στάδιο;
[…] "Θα ήταν βασικό λάθος να νομιστεί ότι ο αγώνας για τη δημοκρατία μπορεί να αποσπάσει το προλεταριάτο από τη σοσιαλιστική επανάσταση ή να τη φέρει σε δεύτερη μοίρα, να την επισκάσει κτλ". Λένιν] […]